เคยสงสัยกันไหมคะว่า เราควรจะต้องเก็บยาอย่างไร เพราะโดยส่วนมากเมื่อเราได้ยามา เราก็จะวางยาไว้ที่ใดที่หนึ่งที่เราเห็นได้ชัด จะได้ไม่ลืมหยิบมากิน นอกจากนี้ก็จะมียาอีกประเภทหนึ่งที่ต้องเอาไปแช่ตู้เย็นเอาไว้ตามที่เภสัชกรได้เขียนบอกเราเอาไว้บนซองยา
เก็บยาอย่างไรถึงจะถูกต้อง ??
ในวันนี้เราเลยมีข้อแนะนำในการเก็บยาที่ถูกวิธีมาฝากกัน ในการเก็บยาอย่างถูกวิธีจะต้องพิจารณาว่ายาของเรามีลักษณะแบบไหน เป็นยาเม็ด/ยาแคปซูล เป็นยาที่ต้องแช่เย็นหรือไม่ ยานั้นมาในบรรจุภัณฑ์แบบใด แค่นี้เราก็จะรู้วิธีเก็บยาอย่างถูกต้อง และรักษาคุณภาพของยาเอาไว้ได้แล้ว
ยาเม็ด / ยาเคปซูล
ยาชนิดเม็ดทั้งหมด ถ้าเราจะรักษาประสิทธภาพของยาไว้อย่างเต็มที่จะต้องเก็บยาไว้ในบรรจุหีบห่อ หรือภาชานะที่ปิดแน่น ปิดสนิท และกันแสงได้ สาเหตุที่บรรจุภัณฑ์ หรือภาชานะที่ใช้เก็บยาต้องมีลักษณะเช่นนี้ก็เพราะว่า
1. เพื่อป้องกันสิ่งปนเปื้อนจากภายนอก เข้ามาปนเปื้อนตัวยาสำคัญ ส่วนมากทางร้านขายยาจึงใส่ยาในซองยาซิปล๊อคให้เรา แต่ถ้าเราต้องแบ่งยาเพื่อเอาไว้ใช้เวลาเดินทาง ก็อาจจะแบ่งใส่ตลับแบ่งยาไปก็ได้ ซึ่งยาเหล่านี้ห้ามโดนน้ำ หรือปนเปื้อนกับของแข็งอื่นๆ
2. เพื่อป้องกันการระเหย ตกผลึก ของตัวยา ซึ่งยาประเภทที่ไว้ต่อปฏิกิริยาเหล่านี้จะถูกเก็บไว้ใน กระปุกยาชนิดฝาล๊อคหรือกระปุกยาที่มีขอบซีลยาง ยาประเภทนี้ให้ระวังการสัมผัสกับอากาศ และปัจจัยที่เสี่ยงต่อการการระเหยของตัวยา
3. เพื่อป้องกันผลเสียที่เกิดจากแสงส่องกระทบไปโดนตัวยาสำคัญ ซึ่งยาพวกนี้มักจะมาในซองยาซิปล๊อคสีชา กระปุกยาชนิดแก้วสีชา ถ้าได้ขวดยา หรือซองใส่ยาประเภทนี้มาให้ระวังอย่างวางยาไว้ที่แดดส่อง
ยาใช้ภายนอกที่ต้องแช่เย็น
ยาทา ยาหยอดตา ยาพวกนี้เวลาที่เราได้มาจากโรงพยาบาล ฉลากตรงซองยามักจะระบุให้เราเก็บยาไว้ในตู้เย็น ซึ่งคนส่วนมากก็มักจะเอายานั้นไปไว้ช่องเก็บไข่สด หรือช่องเก็บของเล็กๆ ที่อยู่ตรงบริเวณประตูตู้เย็น
โดยหลักการเก็บยาในช่องแช่เย็นจะต้องอยู่ในช่วงอุณหภูมิที่ต่ำกว่า – 15 งศาเซลเซียส และถ้าเก็บในช่องธรรมดาอุณหภูมิอยู่จะในช่วง 2-8 องศาเซลเซียส ซึ่งถ้าฉลากยาระบุไว้ว่าให้เก็บยาไว้ในตู้เย็นนั้นก็หมายถึงการเก็บยาที่อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส ในช่องธรรมดา ยกเว้นแต่ว่า หน้าซองจะระบุชัดว่าให้เก็บยาไว้ในช่องแช่แข็ง และจุดที่ไม่ควรเก็บยาที่ต้องแช่เย็นคือส่วนประตู ที่ทุกคนนิยมเก็บยากันนั่นเอง เพราะว่าเรานั้นจะมีการเปิด ปิดประตูตู้เย็นกันอยู่เป็นประจำ และเมื่อเปิด ปิด ประตูตู้เย็นบ่อยอุณหภูมิก็จะเปลี่ยนแปลงง่าย ส่งผลต่อคุณภาพยาที่อาจจะด้อยประสิทธิภาพลง
อีกทั้งก็ไม่ควรควรวางยาไว้บนชั้นบนสุดที่ใกล้กับช่องแช่แข็ง เพราะอุณหภูมิอาจเย็นเกินไปจนยาแข็งตัวได้ จุดที่ดีที่สุดในการเก็บยาที่ต้องแช่เย็นคือ ชั้นกลางของตู้เย็น
ดังนั้นถ้าใครคิดจะเก็บยาเอาไว้กินเมื่อจำเป็นจะได้ไม่ต้องเสียเงินซื้อยาบ่อยๆ ก็ให้เก็บกันอย่างถูกต้องด้วยนะคะ ไม่อย่างนั้นประสิทธิภาพของยาอาจจะเหลือไม่เต็มที่ 100% และที่สำคัญก่อนกินยาทุกครั้งอย่าลืมดูวันหมดอายุของยากันด้วยนะ
ที่มา : คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
บทความแนะนำ
